Η Γερμανία παίρνει σειρά;

Ακόμα μέχρι σήμερα, αδυνατώ να καταλάβω τι είναι αυτό που θέλουν να κάνουν στην Ευρώπη. Ειλικρινά σας λέω, αδυνατώ να κατανοήσω το σχέδιο περί εξόδου από την κρίση με τις πολιτικές που βλέπω.

Βάζοντας την Ελλάδα στην άκρη, η κρίση στην Ευρώπη είναι μια κρίση μόχλευσης σε συνδυασμό με αποπληθωρισμό αξίων (asset deflation). Και το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει κανένα φάρμακο για αυτή την κρίση εκτός από χασούρες. Δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα μόχλευσης με περισσότερη μόχλευση.

Πριν λίγες μέρες έθεσα το ερώτημα, πόσο καιρό έχει ακόμα η Ισπανία. Η απάντηση είναι ο χρόνος τελείωσε. Χτες η απόδοση του δεκαετούς ήταν σχεδόν 7% και τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια εκτινάχτηκαν. Η Κύπρος επίσης παραδόθηκε και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι και η ίδια η Γαλλία θα έχει πρόβλημα σε λίγο καιρό.

Χτες ο Paul Donovan, global economist στην UBS, προειδοποίησε ότι η Γερμανία κινδυνεύει να χάσει

την ιδιότητα της ως o “supplier of safe haven government bonds”.

Όχι μόνο, λέω εγώ, η Γερμανία κινδυνεύει πολύ περισσότερο από αυτό. Κινδυνεύει να πάθει ό,τι έπαθε η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Κύπρος. Το πρόβλημα όμως είναι ότι όταν θα έρθει η σειρά της Γερμανίας, δεν θα υπάρχει κανείς που να μπορεί να την βοηθήσει.

Για να καταλάβετε τι εννοώ, δώστε λίγη προσοχή σε έναν πίνακα που έφτιαξα χτες. Κάνω μια μικρή σύγκριση μόχλευσης τριών τραπεζών. Την ευρωπαϊκή ναυαρχίδα Deutsche Bank και τις αμερικανικές τράπεζες Citigroup και Wells Fargo.

Το ενεργητικό της Deutsche Bank λοιπόν είναι 2,5 τρισ. ευρώ. Η εσωτερική της αξία (Book value ή Net tangible assets) είναι 44 δισ. ευρώ. Αν κάνουμε την διαίρεση, θα δούμε ότι ο λόγος καθαρής αξίας προς το ενεργητικό είναι 1,7%. Αν κάνουμε την διαίρεση 100 / 1,7%, θα δούμε ότι η μόχλευση είναι περίπου 57.

Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει αυτό, μια μεταβολή του ενεργητικού της τάξεως του 2%, είναι ικανή να μηδενίσει τα ίδια κεφάλαια της τράπεζας.

Τα ανάλογα νούμερα για τις αμερικανικές τράπεζες είναι πολύ μικρότερα και θα έλεγα ότι είναι εντός των ορίων της επιτρεπόμενης μόχλευσης με τους κανόνες στις ΗΠΑ.

Επίσης δώστε σημασία στα εξής, η Deutsche Bank με διπλάσιο ενεργητικό από την Wells Fargo, έχει το εν τρίτο των κερδών. Μα πως είναι δυνατόν με περισσότερο ενεργητικό να έχεις λιγότερα κέρδη; Είναι δυνατόν. Όταν η ποιότητα του ενεργητικού αυτού είναι φτωχής (να μην πω κάτι άλλο) ποιότητας.

Επίσης δώστε σημασία στο ότι η αξία στο ταμπλό χτες της Deutsche Bank ήταν 31 δισ. δολάρια, ενώ της Wells Fargo 170 δισ.

Αυτό έμενα μου λέει ότι κάτι προεξοφλεί η αγορά για την Deutsche Bank, ενώ δεν κάνει κάποια ανάλογη προεξόφληση για την Wells Fargo.

Η κρίση θα φτάσει πολύ σύντομα στην πόρτα της Γερμανίας, για τους ίδιους λόγους που έφτασε τόσο σύντομα στην Ισπανία. Οι ισολογισμοί των eυρωπαϊκών τραπεζών είναι τίγκα σε κρατικά χρεόγραφα που δεν μπορούν να πληρωθούν. Η τεράστια μόχλευση όμως του τραπεζικού συστήματος θα επιδεινώσει κατά πολύ το πρόβλημα, διότι δεν μπορείς να φορτώσεις όλες τις ζημιές (ακόμα και αν ήθελες) των τραπεζών στους φορολογούμενους. Πολύ απλά μιλώντας, δεν είναι δυνατόν.

Είναι μονόδρομος οι χασούρες στους τραπεζικούς ισολογισμούς της Ευρώπης, είναι μονόδρομος οι χασούρες της ιερής αγελάδας που ακούει εις το όνομα των ομολογιούχων πρώτης κυριότητας και είναι μονόδρομος η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με φρέσκα τυπωμένα χρήματα από την κεντρική τράπεζα, σαν equity και όχι σαν ρευστότητα.

Εν ολίγοις, ο κανόνας του Walter Bagehot πρέπει προσωρινά να παρακαμφθεί. Διότι σε διαφορετική περίπτωση, θα γίνει πολύ σύντομα μια ωραία στάση πληρωμών από όλη την Ευρώπη προς όλους και τότε να δείτε το γέλιο που έχει να πέσει.

Γιώργος Καισάριος